บทคัดย่อ 

 การวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Methods) เรื่อง “ประสิทธิผลของการพัฒนาระบบบริการการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ตำบลลิ้นฟ้า อำเภอยางชุมน้อย จังหวัดศรีสะเกษ” มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาประสิทธิผลของระบบบริการที่พัฒนาขึ้นต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง (2) ประเมินความพึงพอใจของผู้สูงอายุและผู้ดูแลต่อระบบบริการที่พัฒนาขึ้น และ (3) วิเคราะห์บทบาทของชุมชนในการสนับสนุนการจัดบริการดูแลผู้สูงอายุให้มีประสิทธิภาพ กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง จำนวน 168 ราย และผู้ดูแลร่วมกับภาคีเครือข่าย จำนวน 19 ราย ดำเนินการเก็บข้อมูลระหว่างเดือนธันวาคม 2567 ถึงพฤษภาคม 2568 โดยใช้เครื่องมือ ได้แก่ แบบสอบถามมาตรฐานและแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการทดสอบ Wilcoxon Signed-Rank Test และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)

  ผลการวิจัยพบว่า (1) ระบบบริการที่ได้รับการพัฒนาขึ้นช่วยให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตและความสามารถในการดำรงชีวิตประจำวันเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Z = -11.24, p < .05) โดยไม่มีรายใดที่มีคะแนนลดลง อีกทั้ง          มีผู้สูงอายุจำนวนถึง 147 รายที่มีคะแนน ADL เพิ่มขึ้นอย่างเด่นชัด (2) ผู้สูงอายุและผู้ดูแลแสดงความพึงพอใจในระดับ     “ดีมาก” ต่อระบบการดูแลที่นำมาใช้ โดยเฉพาะด้านการประสานงานของ Care Manager ความต่อเนื่องของการเยี่ยมบ้าน และการให้บริการที่เอื้อต่อบริบทในชุมชน (3) ชุมชนมีบทบาทสำคัญในเชิงโครงสร้างและเชิงกลยุทธ์ โดยการจัดตั้งทีมสหวิชาชีพในระดับพื้นที่ การใช้เทคโนโลยีดิจิทัลอย่างง่าย เช่น กลุ่มไลน์ในการสื่อสารติดตาม และการสนับสนุนโดยตรงจากครอบครัวและภาคีท้องถิ่น ทำให้การดูแลเกิดความครอบคลุมและตอบโจทย์บริบทเฉพาะของพื้นที่ สรุปผลการวิจัย ระบบบริการที่ได้รับการพัฒนาในครั้งนี้สามารถขับเคลื่อนการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงได้อย่างมีประสิทธิภาพและเกิดผลในระดับระบบสุขภาพปฐมภูมิ ลดภาระของผู้ดูแล และเพิ่มคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในมิติต่าง ๆ องค์ความรู้จากงานวิจัยนี้สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในพื้นที่อื่นที่มีลักษณะประชากรและบริบทใกล้เคียงกัน เพื่อใช้เป็นกลไกเชิงนโยบายและ       แนวทางการพัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุในอนาคตอย่างยั่งยืน โดยเฉพาะในสังคมที่เข้าสู่ภาวะสูงวัยอย่างสมบูรณ์